Miasta ciągłe. 1.

"Miasto Leonia odnawia się każdego dnia: co rano ludność budzi się wśród świeżych prześcieradeł, myje mydełkami dopiero co wyłuskanymi z opakowań, wkłada nowiuteńkie szlafroki, wyjmuje z najnowocześniejszej lodówki nieotwarte jeszcze puszki, słuchając z ostatniego modelu radia najświeższych bzdur. Na chodnikach, zawinięte w schludne plastikowe worki, resztki wczorajszej Leonii czekają na wóz śmieciarza. Nie tylko wyciśnięte tubki po paście, przepalone żarówki, gazety, pojemniki, opakowania, ale także grzejniki, encyklopedie, fortepiany, porcelanowe serwisy: zamożność Leonii mierzyć należy nie tyle przedmiotami, które się codziennie wyrabia sprzedaje kupuje, co tymi, które wyrzuca się codziennie, żeby uczynić miejsce dla nowych. Toteż zadajesz sobie pytanie, czy prawdziwą namiętnością Leonii jest rzeczywiście, jak twierdzą, radość z nowych i odmiennych przedmiotów, czy raczej odrzucanie, wydalanie, obmywanie się z nawracającej nieczystości. Oczywiście śmieciarzy przyjmuje się jak aniołów, a ich zadanie usuwania pozostałości wczorajszej egzystencji jest otoczone milczącym szacunkiem, jako obrządek, który budzi nabożeństwo, lub może tylko dlatego, że nikt nie chce zaprzątać sobie głowy rzeczami raz wyrzuconymi. Nikt nie zadaje sobie pytania, dokąd śmieciarze odwożą codziennie swój ładunek: oczywiście za miasto; ale co roku miasto się rozszerza i śmietniska muszą wycofywać się dalej; wzrastają rozmiary wyrzucanej masy i sterty wznoszą się, nawarstwiają, rozkładają po coraz szerszym obwodzie. Dodać trzeba, że im bardziej Leonia doskonali sztukę wytwarzania nowych materiałów, tym lepsza staje się substancja śmieci, lepiej opiera się upływowi czasu, niepogodzie, fermentacji i paleniu. Forteca niezniszczalnych resztek otacza Leonię, piętrzy się nad nią ze wszystkich stron jak zespół płaskowyży. Skutek jest taki: im więcej Leonia wydala, tym więcej gromadzi; łuski jej przeszłości spajają się w pancerz nie do zdjęcia; odnawiając się codziennie, miasto zachowuje się całe w jedynym ostatecznym kształcie: wczorajszych śmieci, które piętrzą się na śmieciach z przedwczoraj i ze wszystkich jego dni, i lat, i dziesiątków lat. Brudy Leonii po trochu zalałyby świat, gdyby na bezkresne śmietnisko nie napierały, spoza najdalszego grzbietu, śmieci innych miast, które również odpychają jak najdalej od siebie góry odpadków. Może cały świat, poza granicami Leonii, jest pokryty kraterami śmieci, z których każdy ma pośrodku metropolię w ciągłej erupcji. Granice między obcymi i wrogimi miastami to zapowietrzone bastiony, w których ich szczątki podpierają się wzajemnie, nakładają, mieszają. Im wyżej się wznoszą, tym groźniejsze staje się niebezpieczeństwo lawin: wystarczy, aby jedna puszka, zużyta opona, nadtłuczona flaszka stoczyła się na stronę Leonii, a grad butów nie do pary, kalendarzy z minionych lat, uschłych kwiatów pogrąży miasto w jego własnej, na próżno odpychanej przeszłości, przemieszanej z przeszłością sąsiednich miast, na koniec oczyszczonych: kataklizm zrówna z ziemią plugawy łańcuch górski, zatrze wszelki ślad metropolii zawsze przystrojonej w nowe szaty. Mieszkańcy z sąsiednich miast uzbroili się już w walce drogowe, gotowi, aby równać grunt, zdobywać nowe obszary, rozrastać się, oddalać nowe śmietniska. POLO: ...Może tarasy tego ogrodu wychodzą tylko na jezioro naszego umysłu... KUBŁAJ: ...i jak daleko zawiodłyby nas mozolne wyprawy wodza i kupca, obydwaj przechowujemy w sobie ten cichy cień, tę urywaną rozmowę, ten zawsze niezmienny wieczór. POLO: O ile nie przyjmiemy odwrotnego założenia: że ci, którzy uwijają się w obozach i portach, istnieją tylko dlatego, że myślimy o nich my dwaj, zamknięci wśród bambusowych żywopłotów, odwiecznie nieruchomi. KUBŁAJ: Że nie istnieje trud, wrzaski, rany, odór, a tylko ten krzak azalii. POLO: Że tragarze, kamieniarze, śmieciarze, kucharki patroszące kurczęta, praczki pochylone nad tarą, matki rodzin, które mieszając ryż, karmią piersią niemowlęta, istnieją tylko dlatego, że my o nich myślimy. KUBŁAJ: Prawdę powiedziawszy, ja nigdy o nich nie myślę. POLO: A zatem nie istnieją. KUBŁAJ: Nie wydaje mi się, żeby takie założenie było dla nas dogodne. Bez nich nigdy nie moglibyśmy spędzać czasu, kołysząc się w kokonie naszych hamaków. POLO: A więc trzeba odrzucić to założenie. Zatem prawdziwe będzie drugie: że istnieją oni, a nie my. KUBŁAJ: Dowiedliśmy, że gdybyśmy byli, toby nas nie było. POLO: Toteż jesteśmy tutaj."