Hermann Hesse

"Kiedy teraz patrzę na swoje życie i zastanawiam się nad jego kolejami i zwrotami, cieszy i zarazem złości mnie to, że także ja na własnej skórze doświadczyłem starej prawdy, iż miejsce ryb jest w wodzie, a chłopów na wsi oraz że z nimikońskiego Camenzinda żadną miarą nie da się zrobić mieszczucha ani światowca. Oswajam się z myślą, że tak musi być, i jestem zadowolony, że moja nieporadna pogoń za szczęściem całego świata sprowadziła mnie wbrew woli z powrotem do tego starego kąta między jeziorem a górami, gdzie przynależę i gdzie moje cnoty oraz przywary, a zwłaszcza przywary, są czymś zwyczajnym i codziennym. Przebywając daleko, zapomniałem o ojczystych stronach i gotów byłem uważać siebie za rzadką i niezwykłą roślinę; obecnie widzę znowu, że to tylko duch Nimikonu straszył we mnie i nie umiał się dostosować do zwyczajów reszty świata. Tu nikomu nie przyjdzie do głowy, by widzieć we mnie dziwaka, a kiedy przyglądam się swojemu staremu papie czy wujowi Konradowi, wydaję się sobie nieodrodnym synem i siostrzeńcem. Tych kilka niezbornych wzlotów w krainę ducha i tak zwanej edukacji można doskonale porównać ze słynną historią z żaglówką wuja, tyle że mnie kosztowały one dużo więcej pieniędzy, wysiłku i najlepszych lat życia. Również zewnętrznie stałem się na powrót całkowicie tubylcem, odkąd kuzyn Kuoni przycina mi brodę i odkąd noszę spodnie na szelkach i koszule z podwiniętymi rękawami, a kiedy posiwieję i się zestarzeję, niepostrzeżenie przejmę miejsce mego ojca i jego nieznaczną rolę w życiu wioski. Ludzie wiedzą jedynie tyle, że długie lata byłem w obcych krajach, ja zaś wystrzegam się im wyznać, jaki podły zawód uprawiałem i w ile bagien wpadłem, bo niechybnie zaraz drwiono by ze mnie i dostałoby mi się jakieś przezwisko. Ilekolwiek razy opowiadam o Niemczech, Włoszech czy Paryżu, trochę się stroszę i nawet w najuczciwszych miejscach sam powątpiewam we własną wiarygodność.”