Strefa interesów
Jonathan Glazer
"Och, to było takie zabawne. Ze wszystkich sukienek, jakie mogła wybrać, wybrała taką, która należała do jakiejś małej Żydówki o połowę mniejszej od niej"
CYTAT Z FILMU
Jonathan Glazer
Jonathan Glazer (ur. 1965) brytyjski reżyser i scenarzysta filmowy, reżyser: Narodziny (2004), Pod skórą (2013), Strefa interesów (2023)
Martin Amis
1949-2023
Film luźno oparty na powieści Martina Amisa Strefa interesów. Tytuł oryginału: Zone of Interest 2014, Polskie wydanie Rebis 2015.
"– Guten Tag – mówi Frau Doll. Pragnienie zabijania jest jak napór rzeki, jak spiętrzona fala, która płynie wprost na główny nurt. Na główny nurt tego, kim jestem albo kim byłem. Gdzieś we mnie jest nadzieja, że to pragnienie pojawi się, gdy nadejdzie koniec. A jednak gdyby już do tego doszło, że będę szedł do gazu (w rzeczy samej zapewne za bardzo się odznaczam, by mi to zrobili; po prostu odciągną mnie na bok i strzelą w kark – ale wyobraźnia robi swoje): gdyby już do tego doszło, że będę szedł do gazu, to wtedy wcisnę się między nich. Wcisnę się między nich i powiem do staruszka w futrze: „Niech pan stanie jak najbliżej tej dyszy oplecionej siatką”. I powiem też do chłopca w marynarskim ubranku: „Oddychaj głęboko, dziecko”."
Cytat pochodzi z książki "Strefa interesów"
"– Guten Tag – mówi Frau Doll. Pragnienie zabijania jest jak napór rzeki, jak spiętrzona fala, która płynie wprost na główny nurt. Na główny nurt tego, kim jestem albo kim byłem. Gdzieś we mnie jest nadzieja, że to pragnienie pojawi się, gdy nadejdzie koniec. A jednak gdyby już do tego doszło, że będę szedł do gazu (w rzeczy samej zapewne za bardzo się odznaczam, by mi to zrobili; po prostu odciągną mnie na bok i strzelą w kark – ale wyobraźnia robi swoje): gdyby już do tego doszło, że będę szedł do gazu, to wtedy wcisnę się między nich. Wcisnę się między nich i powiem do staruszka w futrze: „Niech pan stanie jak najbliżej tej dyszy oplecionej siatką”. I powiem też do chłopca w marynarskim ubranku: „Oddychaj głęboko, dziecko”."
Cytat pochodzi z książki "Strefa interesów"
" I mówił też o granicy, tyle że dla niego była to granica między życiem i śmiercią, która tak jakby się zatarła."
Banalność zła
Hannah Arendt
Hannah Arendt "Myślenie"
"To właśnie nieobecność myślenia — która jest zwykłym doświadczeniem codziennego życia, gdzie niewiele mamy czasu i chęci, by zatrzymać się i'pomyśleć —-wzbudziła moje zainteresowanie. Czy czynienie zła — grzech zaniedbania, jak i grzech dokonania — jest możliwe przy braku nie tylko „niskich pobudek" (jak prawo je nazywa), lecz przy braku wszelkich pobudek w ogóle, wszelkich sprężyn zainteresowania i woli? Czy nikczemność ludzka — ta „Skłonność do bycia łajdakiem”, jakkolwiek ją zdefiniujemy — nie jest koniecznym warunkiem popełniania złych czynów? Czy kwestia dobra i zła, nasza zdolność rozróżniania tego, co, słuszne i niesłuszne, może być związana z naszą zdolnością myślenia?"
"To właśnie nieobecność myślenia — która jest zwykłym doświadczeniem codziennego życia, gdzie niewiele mamy czasu i chęci, by zatrzymać się i'pomyśleć —-wzbudziła moje zainteresowanie. Czy czynienie zła — grzech zaniedbania, jak i grzech dokonania — jest możliwe przy braku nie tylko „niskich pobudek" (jak prawo je nazywa), lecz przy braku wszelkich pobudek w ogóle, wszelkich sprężyn zainteresowania i woli? Czy nikczemność ludzka — ta „Skłonność do bycia łajdakiem”, jakkolwiek ją zdefiniujemy — nie jest koniecznym warunkiem popełniania złych czynów? Czy kwestia dobra i zła, nasza zdolność rozróżniania tego, co, słuszne i niesłuszne, może być związana z naszą zdolnością myślenia?"
M
Y
Ś
L
E
N
I
E
Efekty dźwiękowe, dygresje
Efekty dźwiękowe "Strefy interesów" sprawiły, że na powierzchnię wypłynął film "Stalker" Andrieja Tarkowskiego. Tyle lat minęło od jego powstania, niezliczone ilości filmów poszło w zapomnienie, a "Stalker" nadal interesuje widzów. Ciekawe, kto pierwszy wpadł na pomysł rozmieszczenia mikrofonów na podłogach, kto nagrał pierwsze słuchowisko radiowe z efektami dźwiękowymi i jakie były wrażenia pierwszych słuchaczy. Początkowo film zdawał się innowacyjny, lśnił niczym perła, z czasem stał się bladą kopią powielającą powielone konstrukcje myślowe, to już było.
Giorgio Agamben
Giorgio Agamben Co zostaje z Auschwitz , Wydawnictwo Sic!, Warszawa 2008.
"Obóz Auschwitz był tym właśnie miejscem, w którym stan wyjątkowy staje się regułą, a sytuacja skrajna przeistacza się w paradygmat codzienności."
"Również z tego powodu Auschwitz oznacza kres i upadek wszelkiej postaci etyki godnśsci i stosowania się do normy. Nagie życie, do którego sprowadzona została istota ludzka , niczego nie wymaga, ani do niczego się nie dostosowuje. Samo jest jedyną normą, jest całkowicie immamentne (...) Dobrem (zakładając, że w tym kontekście w ogóle ma sens mówienie o jakimkolwiek dobru ), które udało się ocalić tym, którzy przeżyli, nie jest zatem godność. Przeciwnie, okrutną nowiną, którą z obozów do ludzkiej ziemi przynoszą ocalali, jest właśnie to , iż można zatracić wszelka godność i wszelką przyzwoitość , i to w sposób przechodzącym wszystkie nasze wyobrażenia : że nawet w najskrajniejszym upodleniu tli się jeszcze jakieś życie."
"Wyrażeniem "fabrykowanie trupów" w odniesieniu do obozów koncentracyjnych posłużył się już w roku 1949 Martin Heidegger , który w połowie lat dwudziestych był nauczycielem Hannah Arendt we Fryburgu. Co osobliwe, również w tym przypadku wyrażenie "fabrykowanie trupów", podobnie jak u Leviego, oznacza, iż w odniesieniu do ofiar Zagłady nie sposób mówić o śmierci, one bowiem w istocie nie umarły, były jedynie elementami wytwarzanymi w procesie taśmowej produkcji."
"Obóz Auschwitz był tym właśnie miejscem, w którym stan wyjątkowy staje się regułą, a sytuacja skrajna przeistacza się w paradygmat codzienności."
"Również z tego powodu Auschwitz oznacza kres i upadek wszelkiej postaci etyki godnśsci i stosowania się do normy. Nagie życie, do którego sprowadzona została istota ludzka , niczego nie wymaga, ani do niczego się nie dostosowuje. Samo jest jedyną normą, jest całkowicie immamentne (...) Dobrem (zakładając, że w tym kontekście w ogóle ma sens mówienie o jakimkolwiek dobru ), które udało się ocalić tym, którzy przeżyli, nie jest zatem godność. Przeciwnie, okrutną nowiną, którą z obozów do ludzkiej ziemi przynoszą ocalali, jest właśnie to , iż można zatracić wszelka godność i wszelką przyzwoitość , i to w sposób przechodzącym wszystkie nasze wyobrażenia : że nawet w najskrajniejszym upodleniu tli się jeszcze jakieś życie."
"Wyrażeniem "fabrykowanie trupów" w odniesieniu do obozów koncentracyjnych posłużył się już w roku 1949 Martin Heidegger , który w połowie lat dwudziestych był nauczycielem Hannah Arendt we Fryburgu. Co osobliwe, również w tym przypadku wyrażenie "fabrykowanie trupów", podobnie jak u Leviego, oznacza, iż w odniesieniu do ofiar Zagłady nie sposób mówić o śmierci, one bowiem w istocie nie umarły, były jedynie elementami wytwarzanymi w procesie taśmowej produkcji."
Banalność bohaterstwa
Philip Zimbardo
Philip Zimbardo Efekt Lucyfera
"W przeciwieństwie do „banalności zła”, która zakłada, że zwykli ludzie mogą być odpowiedzialni za najnikczemniejsze akty okrucieństwa i degradacji bliźnich, ja zakładam „banalność bohaterstwa”, która rozwija sztandar bohaterskich Zwykłych Mężczyzn i Kobiet, śpieszących na wezwanie do służby w imię człowieczeństwa, wtedy gdy nadchodzi ich pora do działania. Gdy zabrzmią dzwony, będą wiedzieli, że biją one dla nich. Wzywają, by wykazać się tym, co w naturze człowieka najlepsze, co wznosi"
"A zatem pożegnalne przesłanie, jakie możemy wyprowadzić z naszej długiej podróży do jądra ciemności i z powrotem głosi, że powinno się sławić bohaterskie czyny i ludzi, którzy ich dokonują. Tworzą oni istotne więzi między nami, budują naszą Ludzką Wspólnotę. Zło, które utrzymuje się wśród nas, trzeba przezwyciężać, a w końcu pokonać większym dobrem w sercach wszystkich i osobistą heroiczną determinacją każdego zwykłego mężczyzny i każdej zwykłej kobiety. To nie jest abstrakcyjna koncepcja; jak nam przypomina rosyjski poeta, a dawniej więzień stalinowskiego gułagu, Aleksander Sołżenicyn: „Linia oddzielająca dobro od zła biegnie przez serce każdej istoty ludzkiej. A kto jest skłonny zniszczyć kawałek własnego serca?”
"W przeciwieństwie do „banalności zła”, która zakłada, że zwykli ludzie mogą być odpowiedzialni za najnikczemniejsze akty okrucieństwa i degradacji bliźnich, ja zakładam „banalność bohaterstwa”, która rozwija sztandar bohaterskich Zwykłych Mężczyzn i Kobiet, śpieszących na wezwanie do służby w imię człowieczeństwa, wtedy gdy nadchodzi ich pora do działania. Gdy zabrzmią dzwony, będą wiedzieli, że biją one dla nich. Wzywają, by wykazać się tym, co w naturze człowieka najlepsze, co wznosi"
"A zatem pożegnalne przesłanie, jakie możemy wyprowadzić z naszej długiej podróży do jądra ciemności i z powrotem głosi, że powinno się sławić bohaterskie czyny i ludzi, którzy ich dokonują. Tworzą oni istotne więzi między nami, budują naszą Ludzką Wspólnotę. Zło, które utrzymuje się wśród nas, trzeba przezwyciężać, a w końcu pokonać większym dobrem w sercach wszystkich i osobistą heroiczną determinacją każdego zwykłego mężczyzny i każdej zwykłej kobiety. To nie jest abstrakcyjna koncepcja; jak nam przypomina rosyjski poeta, a dawniej więzień stalinowskiego gułagu, Aleksander Sołżenicyn: „Linia oddzielająca dobro od zła biegnie przez serce każdej istoty ludzkiej. A kto jest skłonny zniszczyć kawałek własnego serca?”
1927-2016
Działaczka ruchu oporu, świadek II wojny światowej. Po odebraniu Oskara reżyser Jonathan Glazer zadedykował pani Aleksandrze film.
